Swaróg

Chociaż mitologia słowiańska jest politeistyczna, posiada tylko jednego najwyższego boga, absolutnego władcy, któremu podporządkowują się wszyscy inni - Swaróg.

Swaróg był uważany za stwórcę i pana wszystkich innych bogów, chociaż nigdy nie posiadał takiej siły i potęgi jak Perun. Swaróg jest uznawany za władcę słońca. Według legendy to on stworzył słońce i umieścił je na niebie. Niektórzy historycy sugerują, że miał on dwóch synów: boga dostatku Dażbóga (Dabóga lub Dadżbóga) oraz Swarożyca, władającego ogniem.

Słowianie wierzyli, że Swaróg jest twórcą nieba i oddawali mu cześć w świętych, pradawnych gajach. W tradycji Słowian wschodnich stwórca nieba i słońca był również nazywany bogiem kowali, podobnym do greckiego Hefajstosa. Natomiast Słowianie południowi czcili go jako boga światła i ognia. Scytowie, którzy byli pod wpływem kulturowym Słowian, czuli respekt wobec boga nieba, nazywanego przez nich Svargus. 

Istnieje wiele opowieści o Swarogu, a jedna z najciekawszych opowiada o mitologicznym śnie, w którym bóg nieba i słońca stworzył świat, powierzając go Perunowi i innym bogom. Śpiący Swaróg nie jest w stanie bezpośrednio oddziaływać fizycznie na świat, który widzi we śnie, ale ma ogromny wpływ na wolę innych bogów. Jego przebudzenie jest równoznaczne z... końcem świata.

Inna opowieść dotyczy kamienia Alatyr Ten wyjątkowy kamień jest praojcem wszystkich innych kamieni, głazów, rzecznych otoczaków, a nawet łańcuchów górskich. Według legendy Alatyr był niegdyś przenoszony przez... kaczkę. Swaróg zmusił kaczkę do upuszczenia Alatyra, w wyniku czego kamień przekształcił się w wielką górę, stając się wzorcem dla wszystkich innych kamieni. Swaróg dostrzegł moc drzemiącą w kamieniu i przestraszył się, więc uderzył go swoim potężnym młotem. Bóg nieba sądził, że rozłupie górę i złamie moc kamienia, lecz Alatyr wytrzymał ten atak. Podczas gdy Swaróg kontynuował dzieło zniszczenia, jednocześnie krzesał gigantyczne iskry, a z tych iskier narodzili się inni bogowie.

W tym samym czasie kaczka przemieniła się w węża, ponieważ nie chciała dopuścić do zniszczenia Alatyra. Wąż strącił kamień ogonem na ziemię, powodując powstanie nowych wiązek iskier, z których narodziły się mroczne siły obecne na całym świecie. Te siły próbowały zablokować słońce, ale Swaróg obrócił przeciwko nim swoje oręża i zniszczył je.

Warto wspomnieć, że motyw walki między bogiem a wężem jest powszechny w słowiańskich mitach. Zazwyczaj jednak to Perun i Weles toczą tę walkę, przy czym Weles często jest przedstawiany jako rogaty wąż. Inną interesującą informacją jest historia dotycząca Alatyra. Początkowo mówiono, że kamień ten znajdował się na wyspie Bujan, która w dawnych opowieściach była umiejscawiana na Bałtyku, a później zidentyfikowano ją z Chortycą - największą i rzeczywiście istniejącą wyspą na Dnieprze, w okolicach miasta Zaporoże. Warto również zauważyć, że wspominamy tutaj o wyspie, o której pisał Aleksander Puszkin w "Bajce o carze Sałtanie, o jego synu, sławnym i potężnym bohaterze księciu Gwidonie Sałtanowiczu, i o pięknej księżniczce Łabędzicy".

Mimo że mitologia słowiańska posiada wielu bogów, powinniśmy być wdzięczni Swarogowi, ponieważ bez niego żaden z nich by nie istniał. Równie interesujący jest koncept, że bóg nieba kontroluje wszystkie bóstwa podczas snu, co czyni jego moc niepojętą.